X'taħseb li tfisser il-kelma l-akkomodazzjoni soċjali fiż-żminijiet tal-lum? 

Bla dubju, it-tweġibiet ivarjaw. Xi wħud iffurmati mill-esperjenza personali, oħrajn mill-perċezzjoni jew il-politika. Għal xi wħud, l-akkomodazzjoni soċjali tista’ tfakkar fi proprjetajiet kbar jew blokok ta' appartamenti. Għal oħrajn, tista’ tirrappreżenta opportunità, appoġġ, jew saħansitra stigma. Il-verità hi, l-akkomodazzjoni - speċjalment l-akkomodazzjoni soċjali, iġġorr piż. U forsi wasal iż-żmien li nibdew nitkellmu dwarha b’mod differenti u b’lingwaġġ kontemporanju.

Madwar Malta u Għawdex, ħamest idjar umli qegħdin jisfidaw fis-skiet ideat qodma dwar l-akkomodazzjoni soċjali. Dawn jiffurmaw parti mill-portafoll tad-Djar Speċjalizzati tal-Awtorità tad-Djar u introduċew approċċ innovattiv għad-disinn u l-ġestjoni tagħhom. Mhumiex fuq skala kbira, u lanqas ma għandhom it-tendenza li jidhru fl-aħbarijiet, iżda huma ddisinjati b’mod interessanti ħafna  biex joffru servizzi mfassla apposta għal gruppi speċifiċi, li jmorru lil hinn minn approċċ wieħed tajjeb għal kulħadd. L-impatt tagħhom huwa profondament personali.

F’Bormla, Dar Tereża, immexxija mill-Fondazzjoni Richmond, toffri lill-ommijiet li qed jesperjenzaw sfidi ta' saħħa mentali post fejn ifiqu u jgħixu bħala ġenituri b’dinjità. Fil-Birgu, id-Dar Bla Ħitan, immexxija mill-Fondazzjoni Mid-Dlam Għad-Dawl, tipprovdi triq tan-nofs lejn id-dar għall-individwi li joħorġu mill-ħabs, u tagħtihom iċ-ċans li jerġgħu jintegraw fis-soċjetà f'ambjent sigur u strutturat. F’San Ġwann, id-Dar il-Qawsalla, immexxija mill-Malta Gay Rights Movement (MGRM), toffri kenn sigur għal individwi LGBTIQ bla dar li qed jiffaċċjaw insigurtà fid-djar jew rifjut mill-familja.

Imbagħad hemm ir-Residenza Carlo Gastini fil-Belt Valletta – l-ewwel proġett ta’ akkomodazzjoni interġenerazzjonali f'Malta – fejn residenti anzjani u żgħażagħ jgħixu ħdejn xulxin, jappoġġjaw lil xulxin b’modi sorprendenti li jqanqlu l-qalb. “Anzjani ta’ ’l fuq minn 80 sena jargumentaw bejniethom dwar min kellu l-aqwa ġirien,” qalet is-Segretarju Ġenerali tal-Housing Europe Sorcha Edwards meta żaret ir-residenza aktar kmieni matul din is-sena. Il-proġett jipprovdi mudell innovattiv li jagħti s-setgħa lill-għajxien indipendenti u semi-indipendenti filwaqt li jindirizza l-aspirazzjonijiet li qed jevolvu ta’ kif in-nies iridu jgħixu.

Dawn il-proġetti mhumiex limitati għal Malta. F’Għawdex, Dar il-Kantuniera toffri għajnuna  lil individwi b’kundizzjonijiet ta’ saħħa mentali li jerġgħu jiġu integrati  fil-komunità. Dawn il-proġetti huma profondament inkorporati fit-tessut soċjali tal-komunità tagħna. Huma prova li billi nagħtu s-setgħa lill-NGOs u npoġġu fiduċja fl-għarfien espert lokali, nistgħu nibnu spazji li jirrispondu għall-ħtiġijiet reali u ngħinu lill-komunitajiet jikbru aktar b’saħħithom minn ġewwa.

Dawn id-djar ma bdewx bħala spazji soċjali maħduma bir-reqqa. Xi darba, kull waħda kienet proprjetà żdingata b’potenzjal immens li kien injorat. B’kollaborazzjoni ma’ NGOs lokali, kull sit kien allokat għal missjoni soċjali speċifika. Permezz ta’ kompetizzjoni nazzjonali ta’ disinn organizzata mill-Kamra tal-Periti, il-proġetti ngħataw il-ħajja b’disinji kemm funzjonali kif ukoll estetiċi. Il-periti ġew mistiedna jipproponu soluzzjonijiet imfassla apposta għall-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull grupp fil-mira. Id-disinji magħżula mhumiex biss estetikament pjaċevoli, iżda huma empatiċi, inklussivi u pragmatiċi. Daqstant ieħor importanti kien l-involviment qawwi ta’ partijiet interessati differenti, inkluż fil-livell tal-komunità.

Din hija r-rivoluzzjoni kwieta tal-Awtorità tad-Djar: akkomodazzjoni fuq skala żgħira, speċjalizzata, iffukata fuq il-bniedem. Filwaqt li jkun inġenwu li wieħed jaħseb li dawn il-proġetti waħedhom jistgħu jsolvu l-isfidi kollha tal-akkomodazzjoni f’Malta, dawn juru x’inhu possibbli meta nibdew bl-empatija u niddisinjaw b’attenzjoni. Qed insibu kuraġġ li nibdlu postijiet f’akkomodazzjoni fejn fihom in-nies iħossuhom stmati u komunitajiet varji jistgħu jirnexxu.